Năm 1852, ông được bổ nhiệm vào nhiều chức vụ bị bỏ trống sau cái chết của Công tước xứ Wellington, bao gồm cả chức lãnh đạo của Trinity House và Đại tá của Grenadier Guards.[76] Sau khi lên thay thế Wellington, Albert đã có thể đề xuất và vận động để hiện đại hóa quân đội, hành động được mong đợi từ lâu.[77] Cho rằng quân đội chưa sẵn sàng cho chiến tranh, và giáo điều của Thiên Chúa giáo tốt hơn là Hồi giáo, Albert đã dàn xếp đàm phán ngoại giao cho cuộc xung đột giữa hai đế quốc Nga và Ottoman.[78] Palmerston hiếu chiến hơn, và theo đuổi chính sách ủng hộ Ottoman và hạn chế sự bành trướng của người Nga.[79] Palmerston bị trục xuất khỏi Nội các vào tháng 12 năm 1853, nhưng cùng thời điểm đó quân Nga tấn công hạm đội của người Thổ tại Sinop.[78] Báo chí London lên án vụ đó như là một cuộc thảm sát, do đó uy tín của Palmerston tăng lên trong khi uy tín của Albert bị suy giảm.[80] Chỉ trong hai tuần, Palmerston trở lại chức Bộ trưởng. Vì công chúng vẫn tiếp tục phẫn nộ trước những hành động tàn bạo của người Nga, có một số tin đồn thất thiệt rằng Albert đã bị kết tội phản bội và bị cầm tù trong Tòa Tháp London.[81]

Tháng 3 năm 1854, Anh và Nga bị cuốn vào Chiến tranh Krym. Albert đề xuất một kế hoạch tổng thể để giành chiến thắng bằng cách lập vòng vây ở Sevastopol vừa làm kiệt quệ kinh tế Nga, và đây trở thành chiến lược chung của quân Liên minh sau khi Sa hoàng quyết định lui về phòng vệ thụ động.[82] Sự lạc quan ban đầu của người Anh không kéo dài bao lâu khi báo chí đưa tin quân đội Anh trang bị yếu kém, vũ khí lỗi thời, quân lính già nua và kỉ luật không nghiêm chỉnh[83]. Người Nga có sự chuẩn bị cũng không mấy tốt hơn, nên hai bên vẫn cứ giằng co nhau.[83] Thủ tướng khi đó là Huân tước Aberdeen từ chức và Palmerston lên thay.[84] Một thỏa thuận được kí kết ở Paris năm 1856, chấm dứt chiến tranh.[85] Giữa lúc đó, Albert cũng xếp đặt cho cô con gái mười bốn tuổi, Victoria, với Hoàng tử Friedrich Wilhelm Phổ quốc, nhưng Albert trì hoãn đám cưới đến ngày Victoria lên mười bảy.[86] Albert hi vọng con gái và con rể sẽ thúc đẩy quá trình tự do hóa ở Phổ.[87]

• Ảnh chụp Vương tế Albert, Nữ vương Victoria và chín đứa con của họ, khoảng năm 1857. Từ trái sang phải: Vương nữ Alice, Vương tử Arthur, Vương tế Albert, Vương Thái tử Albert Edward (Thân vương xứ Wales), Vương tử Leopold, Vương nữ Louise, Nữ vương Victoria với Vương nữ Beatrice, Vương tử Alfred, Công chúa Vương thất Victoria và Vương nữ Helena[88]

Về giáo dục, Vương tế Albert cũng cho mở rộng nhiều cơ sở giáo dục công lập. Trong các cuộc họp ông thường hay nói về sự cần thiết phải cải tiến nền giáo dục.[89] Một tập hợp các bài phát biểu của ông được xuất bản năm 1857. Được công nhận là người bảo trợ cho giáo dục và kĩ thuật, ông được mời đến phát biểu ở nhiều hội nghị khoa học, đáng kể nhất là trong Hiệp hội vì sự tiến bộ của Khoa học Anh ở Aberdeen năm 1859, ông được bầu làm Chủ tịch.[90] Sự ủng hộ của ông đối với nền khoa học bị giới giáo sĩ phản đối; ông và Palmerston tính phong hiệu hiệp sĩ cho Charles Darwin, nhưng bất thành, sau sự kiện tác phẩm Nguồn gốc các loài của ông ta bị Giám mục Oxford phản đối.[91]

Albert tiếp tục tỏ ra tận tụy trong việc giáo dục các con và quản lí gia đình.[92] Bảo mẫu của các con ông, Phu nhân Lyttelton, đánh giá ông là người ân cần và kiên nhẫn lạ thường, mô tả ông thường rất nhiệt tình khi chơi các trò chơi gia đình.[93] Ông tỏ ra mạnh mẽ khi chứng kiến con gái lớn của mình về nhà chồng là nước Phổ đầu năm 1858,[94] và thất vọng khi con trai lớn, Thân vương xứ Wales, không theo kịp chương trình giáo dục đầy áp lực mà chính Albert đặt ra.[95] Năm lên 7, Thân vương xứ Wales bị ép phải học 6 giờ 1 ngày, bao gồm 1 giờ học tiếng Đức và 1 giờ tiếng Pháp.[96] Khi Thân vương xứ Wales thi trượt, Albert đã nhốt anh ta lại.[97] Thậm chí vào lúc đó ông còn dùng vũ lực đánh con mình, nhưng quan điểm thời đó không cho vậy là tàn nhẫn quá mức.[98] Người viết tiểu sử của Albert Roger Fulford viết rằng quan hệ giữa các thành viên trong gia đình là "thân thiện, trìu mến và bình dị,... Không có bằng chứng nào trong nội bộ Hoàng gia và Chính phủ cho thấy giữa Hoàng phu và con trai cả của ông ta không dành cho nhau một tình cảm sâu sắc."[99] Philip Magnus viết trong Tiểu sử về Edward VII rằng Albert "cố gắng đối xử bình đẳng giữa các con; và họ có thể phá vỡ sự dè dặt cùng cứng nhắc của ông vì theo bản năng, họ nhận ra rằng ông không chỉ yêu thương mà còn cần có họ bên cạnh."[100]